Bethel Hall
Adeiladwyd Y Neuadd yn wreiddiol yn y 17eg neu'r 18ed ganrif cynnar, fel adeilad cerrig ar ddwy lefel – efallai fel ystordy ar gyfer gwlân. Credwyd bod yr adeilad gwreiddiol wedi cael ei ddymchwel, ond wrth gael gwared o'r sement ar wyneb y wal gefn, sylweddolwyd bod rhannau o'r adeilad gwreiddiol wedi cael eu hachub yn ddi-newid. Mae'r wal yma yn allweddol i ddatblygiad yr adeilad. Mae'r adeilad yn sefyll ar ochr ddwyreiniol yr hen dref canoloesol yn gyfagos i un o byrth canoloesol ac amddiffynfeydd y dref.
Yn 1779 trawsnewidiwyd y neuadd yn Gapel Cymraeg ac yn ystod yr adnewyddu darganfyddwyd llunwedd y seddau gwreiddiol yn y capel. Yn ddiweddar darganfyddwyd swp o feiblau Cymraeg o'r 19eg cynnar y tu ôl i wal oedd yn cuddio ffenest nad oedd yn cael ei ddefnyddio mwyach. Fe wnaeth y Capel Cymraeg barhau tan 1873, pan adeiladwyd capel newydd, mwy ar Stryd China, ac fe werthwyd yr hen gapel.
Yn1898 fe brynodd y Capel Saesneg (drws nesaf) yr hen Gapel Cymraeg a'i droi yn ganolfan cymdeithasol gyda llwyfan enfawr a seddi ar gyfer 900 o bobl. Gwerthwyd yr adeilad yn 1932 , ac yn y man fe drowyd yn siop haearnwerthwr – Benbows.
Mae cefn y neuadd (ar estyniad adeiladwyd yn y 1970au) nawr yn gartref i gaffi'r Ardd Grog a'r Gwagle Cymdeithasol.Mae darpar gynlluniau ar y gweill i drawsnewid y brif neuadd yn ganolfan celfyddydau gweledol/ perfformio, gyda'r llawr uchaf yn stiwdios a swyddfeyd
Charlotte Despard
15 June 1844 – 10 November 193
In December 1912 Bethel Hall hosted a "Votes for Women" meeting at Bethel Hall to hear the guest speaker Charlotte Despard, who was one of the leading suffragettes, state the case for 'Women's Suffrage'.
​
For a fascinating insight into a little of
Bethel Hall's past click here
(This article was originally published in 2014 by Pencambria.co.uk)
Funding for the Bethel Hall restoration is provided by
